Hapishanelere güneş doğmuyor

Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) İstanbul Şubesi Cezaevi İzleme Komisyonu, Temmuz 2013 Hapishaneler Hak İhlalleri Raporunu açıkladı. Tekirdağ 1 ve 2 No’lu F Tipi Hapishaneleri, Edirne F Tipi Hapishanesi, Kandıra 1 No’lu F Tipi Hapishanesi, Bakırköy L Tipi Kadın Hapishanesi, Silivri 6 No’lu L Tipi Hapishanesi’nde kalan yaklaşık 200 tutuklu ve hükümlü ile görüşme yapan ÇHD, sohbet hakkı, sağlık, beslenme, disiplin ve cezalandırma, aramalar, dış dünya ile ilişkiler, şikayetler ve etkin soruşturma, İnfaz Hakimliği modelinin hukuki güvence olasılığı, kötü muamele ve işkence iddialarını inceledi.

F TİPİ’NDE İŞKENCE DAHA ÇOK
Raporda, İşkence ve Kötü Muamele başlığı altında, tutuklu ve hükümlülere uygulanan insanlık dışı davranışlar gözler önüne seriliyor. Özellikle F Tipi hapishanelerinde işkence ve kötü muamele vakalarının diğer cezaevlerine göre daha sık yaşandığının tespit edildiği raporda, bu muameleye örnek olarak çıplak arama ön plana çıkıyor. Tutuklu ve hükümlülerin hapishaneye ilk girişte kabul esnasında çıplak aramaya maruz kaldıklarının belirtildiği raporda, bu uygulamayı kabul etmeyenlerin darp ve hakarete uğradıkları kaydediliyor. Raporda, tutuklu ve hükümlülerin bu uygulamayı “onur kırıcı” buldukları  aktarılıyor.
 
HASTANEYE SEVK EDİLMİYORLAR
ÇHD raporunda, sağlık hakkının özellikle  Kandıra 1 No’lu F Tipi Kapalı Hapishanesi’nde ihlal edildiğini ortaya koyuyor. ÇHD, hapishanede sadece iki defa doktor bulunduğunu, doktorların hastaneye sevk konusunda oldukça imtina ettiğini ve daha ziyade ilaç vermek suretiyle tedavi etmeye çalıştıkları bilgisine yer veriyor. Raporda, tutuklu ve hükümlülerin şikayet ettikleri başlıca konulardan birinin doktor muayenesi esnasında polis ve jandarmaların muayene odasına girmeye çalışmaları oldu. Acil durumlarda ise ambulansın gelmesinin yarım saati bulduğu, kalp krizi, ciddi yaralanma gibi durumlarda erken müdahale edilme şansının olmadığı belirtiliyor.

SOHBET HAKKI ENGELLENİYOR
Raporda, tutuklu ve hükümlülerin hemen hemen hepsinin beslenme ile ilgili olarak rahatsızlık çektikleri kaydediliyor. Rapora göre, hep aynı yemeklerin verilmesi, yemeklerin aşırı yağlı olması şikayetlerin başında geliyor. Hastalıkları nedeniyle özel diyet listelerine göre beslenmeleri gereken tutuklu ve hükümlülere ise hiçbir şekilde hassasiyet gösterilmiyor. Raporda, sohbet hakkı ihlalini de dikkat çekiliyor.

ÇHD, 2 Ocak 2007’de yayımlanan  45/1 sayılı yasa ile tutuklu ve hükümlülere haftada on saat, dilediği kişiyle tretmana bağlı olmaksızın sohbet hakının tanındığı hatırlatarak, F Tipi hapishanelerinde, sohbet hakkının uygulanmadığı, politik tutuklu ve hükümlüler açısında sorunun on saatin tam olarak hiç kimseye uygulanmaması noktasında düğümlendiğini belirtiyor.

MEKTUP GÖNDEREMİYORLAR
Rapora göre, tutuklu ve hükümlülerin en sık karşılaştığı disiplin cezası hücre, iletişim yasağı, açık ve kapalı görüş yasağı. ÇHD, görüştüğü tutuklu ve hükümlülerin verilen disiplin cezalarını itiraz ettiğini ancak inceleme mercii olan İnfaz Hakimliği’nce kabul edilmiş bir itirazlarının bulunmadığını raporunda ortaya koyuyor.  Tutuklu ve hükümlüler, İnfaz Hakimliğini “noter” olarak görüyor. Tutuklu ve hükümlülerin dış dünya ile ilişkiler hakkı ile ilgili sorunlara da yer verilen raporda, telefon açma, mektup, dergi ve gazete alma haklarının keyfi olarak engellendiğine vurgu yapılıyor. Kayıt altına alındığı ve dinlendiği belirtiliyor. Dergi, gazete ve mektup alma hakkının ise “toplatma kararı çıkabilir” bahanesi ile engellendiği aktarılıyor.

***

İdare canı sıkılınca cezayı kesiyor

»C.Ş:  Z.S. İsimli başgardiyan beni öldüreceğini söyleyip duruyor. Üç aydır tehdit ediyor beni.
»B.Y: Hapishaneye getirilirken herkese çıplak arama yapıyorlar. Direnince ise işkence yapıp disiplin cezası veriyorlar. Ben çıplak aramaya karşı koyduğum için on beş gün tek tutuldum.
»A.G: Hastaneye sevk yazıyor doktor ama sevk etmiyor idare.
»K.B: Radyoma el koyuldu. Kürtçe yayın yapan kanallar çekmesi nedeniyle alındığı söylendi.
»Ö.K: Hapishane idaresini kötülemişsem mektuplarım karalanıyor.
»B.Y: İdare sohbet hakkını keyfice belirliyor ve kesiyor.
»A.Ç: İletişim yasağı ve görüş yasağı cezalarım. Hem işkence yaptılar hem de tutanak tutup ceza verdiler.
»A.G: Hakim itirazları reddettikçe idare daha da azdı. Canları sıkıldıkça ceza kesiyorlar.
»S.P: KCK tutuklu ve hükümlülerine daha kötü davranılıyor. Üst aramalarında ve hücre aramalarında  her yeri dağıtıp çıkıyorlar.
»F.O: İnşallah hastalanmam, hastalanırsam saçma sapan baş ağrısı hapları veriyorlar. Karnınız ağrısa merhem gelir, nezle olsanız baş ağrısı ilacı gelir, cildiyelik durumda nezle ilacı gelir.
»Ö.Y:  Hücremde iki tane masa olduğu bahane edilerek, işkence yapıldı ve ‘süngerli hücre’ye atıldım.

Kaynak: birgun.net