Açlık Grevi Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Açlık grevlerinde (AG) süre uzadıkça sağlığa getirdiği risk artmaktadır. Yeterli sıvı alındıysa ilk 10 gün, hatta 2 haftaya kadar açlık tolere edilebilir. Vucut ağırlığının %10-15’i kaybedildiyse ve 28 gün aşıldıysa yüksek risk ortaya çıkar.
1-3 günlük AG: Hafif risk. Günde 1-2 kg kaybedilir. Açlık ağrısı, mide krampı görülür, 2. ya da 3. günden sonra geçer.
4-7 günlük AG: Hafif artmış risk: Hızlı hareket edince baş dönmesi, halsizlik olur.
7-14 günlük AG: Orta risk: Hemşire takibi gerekir, tansiyon düşüklüğü, halsizlik, dikkatte dağınıklık vardır.
14-34 günlük AG: Artmış risk: Baş dönmesi, fenalık hissi, ayakta durmakta zorluk, kafanın balon gibi hissedilmesi ya da ağırlık, uyuşukluk, susama hissinin kaybolması, üşüme, güçsüzlük, hıçkırık görülebilir.
35-42 günlük AG: Ciddi risk: Tiamin (B-1 vitamini) eksikliğine bağlı. Şaşılık, çift görme, şiddetli baş dönmesi, kusma, sıvıları yutmada güçlük. Başlangıç vücut ağırlığının %18’inden fazlasının kaybı nedeniyle komplikasyonlar ortaya çıkar, klinikte takibi gerekir. Beyin fonksiyonlarını bozan Wernicke Ensefalopatisi riski artar.
42 günden fazla: İlerleyici güçsüzlük, bilinç bulanıklığı, uykuya meyil görülür. İşitme kaybı, görme kaybı varsa durum daha da ciddidir. Kanamalar (dişeti, mide, barsak), organ yetmezliği bulguları (nabız sayısında azalma, solunumun değişmesi) görülür. Başlangıç vücut ağırlığının %30’undan fazlasının kaybı söz konusudur.
45-75 gün: Kalp damar sisteminin çökmesi ya da ciddi kalp ritim bozukluğu ile ölüm gerçekleşebilir.
Açlık Grevi Sırasında Su, Tuz, Şeker, B1 Vitamin Takviyesi
AG sırasında günlük su, tuz, şeker, B1 vitamini alınırsa, sürecin sonunda ciddi sağlık sorunu ve sekel oluşmaz.
Günde en az 1,5 litre su içilmelidir. Günde kilogram başına 30-35 mL su içmek gerekir. İdeal olan suya tuz karıştırıp içmektir. 30-35 mL başına yarım çay kaşığı tuz konur.
Örnek: 70 kg ağırlığında birisi, 30 mL/kg/gün hesabıyla günde 2,1 litre su (10 bardak) içmeli, her su bardağına 3 çay kaşığı tuz atmalıdır.
Günlük şeker ihtiyacı 100 gramdır. 20-25 adet küp şeker gün içinde tüketilebilir.
AG başından itibaren ve en önemlisi kritik olan 14-20 günleri boyunca her gün 100 mg B-1 vitamini almak çok önemlidir.
Günde 1 yada 2 tablet, Apikobal (250 mg B-1, 250 mg B-6, 1mg B-12) ya da Benexol-12 alınmalıdır.
Açlık Grevine Katılan Mahkumların Mevcut Hastalıkları ve Sürekli Kullanması Gereken İlaçlar Varsa:
Kalp, karaciğer, böbrek hastalığı, diyabet, epilepsisi olanlar, sürekli ilaç kullanması gerekenlerde AG yapılması sağlığı ciddi derecede bozabilir.
AG boyunca, diyabet ilaçları, insülin, tansiyon, idrar söktürücü ilaçlar, ağrı kesiciler, mide için asit giderici ilaçların dozu azaltılmalı ya da kesilmelidir.
Açlık Grevi Sonlandırıldıktan Sonra Tekrar Beslenme
14 günün altında tekrar beslenmeye başlandığında sorun yaşanmaz. Serbest bir şekilde yer, içer, 15-28 günlük AG sonra yeniden beslenirken doktor ve diyetisyen kontrolü gerekir, kan tahlili ile elektrolit eksiği saptanmalı, beslenme 20 kalori/kg/gün ‘den az olmalıdır.
Vücut ağırlığının %10’undan fazla kilo kaybedildiyse kliniğe yatırmak gerekebilir. AG sonrası B-1 vitamini katılmadan şekerli serum (Dextroz) verilmesi, hastaya zarar verir, B-1 olmadan saf şeker beyini olumsuz etkiler.
10 günden fazla AG yapıldıysa beslenmeye başlandığında 10 kalori/kg/gün gıda alınmalıdır. Sonraki her gün için 5 kalori/kg/gün artış yapılmalıdır.
Özetle AG öncesi günlük yenilen gıdanın %50’si alınabilir. Kural olarak az miktarda başlanıp yavaş arttırılarak devam edilmelidir.
Genel Beslenme Önerileri
AG sonrası ilk günlerde basit şekerlerden (çay şekeri, akide, lokum, meyveler, bal, reçel, marmelat, çukulata, pekmez, bal, tahin helvası) kaçınmak gerekir, tahıl, sebzeler birleşik şeker içerdiği için tercih edilmelidir. uzak du
Kurubaklagiller, sebze ve asitli meyveler (özellikle gaz yapanlar), bulgur, süt gibi sindirimi zor besinlerden kaçınılmalıdır.
Beslenmeye başladığı ilk günlerde çiğ besinler verilmemeli, yemeklerin iyi piştiğinden emin olunmalıdır.
Kızartma, kavurma, ızgara gibi pişirme yöntemleri yerine haşlama, buğulama gibi yöntemler uygulanmalıdır.
Baharatlı besinler, işlenmiş ürünler (salça, salam, sosis, sucuk vb), konserve yiyecekler ve salamura besinler kullanılmamalıdır.
Örnek Menü:
1-2. gün
Sabah :Ihlamur/açık çay
1 adet yumurta beyazı (orta haşlanmış)
1 ince dilim ekmek (25 g)
Ara: 1 çay bardağı ayran
1 ince dilim ekmek (25 g)
Öğle/Akşam: 1 kase şehriye/pirinç çorbası (salçasız)
1 ince dilim ekmek
Ara: 1 çay bardağı ayran
1 ince dilim ekmek
Doç. Dr. Deniz Erdoğdu / TTB İnsan Hakları Kolu
29 Ağustos 2015 / Ankara
- 6 gösterim