Özgürlük Temalı Mahpus Karikatürleri: “DUVARLARI AŞAN ÇİZGİLER”
Adını verdiğimiz sergimize davetlisiniz.
Sergi: 13 Nisan/ 16 Nisan 2019
Açılış: 13 Nisan 2019 Cumartesi saat:18.00
Adres: Kültür Park Pakistan Pavyonu. Sergi Salonu. Lozan Kapısı Girişi. Alsancak- izmir
Hapishanelerde yaşanan hak ihlallerine dikkat çekmek, tecrit edilen mahpusların sesini duyurmak amacıyla sekiz yıldır faaliyet gösteren, ülkede ve Avrupa’da bu temada çeşitli sergiler açan “Görülmüştür Ekibi” olarak, HOMUR Karikatür ve Mizah Grubu’nun desteğini alarak, “Duvarları Aşan Çizgiler” adını verdiğimiz yeni bir proje hazırladık. Bu amaçla onlarca hapishaneye girerek, halen tutuklu veya hükümlü olan ressam ve karikatüristlere ulaştık. Onlardan yaratıcılıklarını görünür kılacağımız projemize katılmalarını, “Özgürlük” temalı karikatürler çizmelerini istedik.
OHAL’den sonra hapishanelerde sürgün ve sevkler hız kesmediğinden bazı karikatüristlere ulaşmada zorlandık. Taahhütlü mektuplarımız, fakslarımız hapishanelerde kayboldu, bazıları da “Görülmüştür – Kurumda yoktur” mührüyle geri döndü. Kimi zaman da hapishanelerde sık uygulanan “iletişim cezaları” nedeniyle sahibine verilmedi. Mahpus karikatüristlerle bağlantı kurmayı üstlenen sergimizin mimarı yazar Adil Okay, üç ay boyunca postane kapılarında mesai harcadı. Uzun uğraşlardan sonra ulaşabildiğimiz mahpuslardan 20’si çizdikleri özgün karikatürlerini bize yollayıp projemize katkı sundular. Tutuldukları hücrelerde yetersiz malzemeyle çalışarak üretilebileceğini gösterdiler.
Örneğin gazeteci ve ressam Zehra Doğan’ın, boyalı kalem, fırça, tuval gibi malzemelerin yasak olduğu Tarsus Kadın Hapishanesinde, regl kanını, sebze ve meyve artıklarını kullanarak boya yaptığını öğrendik. Cebrail Çakto adlı mahpus, davetimizi aldığını ama apar topar eşyalarını, resim yapmak için kullandığı araç gereçlerini alamadan sürgüne gönderildiğini, getirildiği Rize Kalkandere hapishanesinin kantininde de bu malzemelerin satılmadığını yazdı. Edirne F Tipi hapishanede tutulan, renkli karikatür yapan Nurettin Erenler ise, boyalı kalemlerine el konulduğu için yeni çizim yapma imkânının elinden alındığını bildirdi. Dönem dönem basında da yer alan, TBMM’sinde Soru Önergeleri’ne konu olan bu keyfi yasaklar saymakla bitmez.
Sonuç olarak tüm engellere rağmen elimizde sergi açacak bütünlükte, 70 adet karikatür birikti. Ancak daha ulaşamadığımız yüzlerce mahpus çizerin olduğunu, hapishanede o zor koşullarda üretenlerin sayısının bu sergide yer alanlardan fazla olduğunu belirtmek istiyoruz.
Bu projede amacımız
- 2019 Yılı itibariyle hapishanelerde sayıları her geçen gün artan 260.000 tutuklu ve hükümlünün varlığını dışarıdakilere yeniden anımsatmak,
- İçerinin sesini, içeridekilerin rakam – istatistik olmadığını, dışarıdaki insanlara göstermek, duyurmak,
- Hapishane idarecilerinin “rehabilatasyon” yerine akıl almaz disiplin cezalarıyla, yasaklarla tecrit ettiği mahpus sanatçıların ruhsal sağalmalarına katkı sunmak,
- Hapishanelerde plastik sanatlarla ilgilenen mahpusları teşvik etmek. Kendilerini ifade olanağı sağlamak,
- Bazı hapishanelerde “Hapishane yönetmeliği - tüzük yok sayılarak” keyfi olarak konulan renkli kalem yasaklarına dikkat çekmek, en azından Türkiye’nin de imzaladığı (2006) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Cezaevi Kuralları’na uyulmasını sağlamak, Türkiye’deki 400’e yakın hapishanenin çok azında faaliyette olan “Sanat atölyeleri”nin işlevli hale getirilmesi için kamuoyu oluşturmaktır.
Görülmüştür Kolektifi (www.gorulmustur.org)
***
SERGİDE ESERLERİ YER ALAN MAHPUS KARİKATÜRİSTLER
- A.KERİM AKTAŞ H TİPİ HAPİSHANE GAZİANTEP
- AHMET BİLGE E TİPİ KAPALI HAPİSHANE ELBİSTAN – K.MARAŞ
- AYHAN BOZKAYA 2 NO’LU T TİPİ HAPİSHANE ŞAKRAN ALİAĞA İZMİR
- AYNUR EPLİŞAKRAN KAPALI KADIN HAPİSHANESİ ALİAĞA İZMİR
- BARIŞ İNAN 2 NO’LU F TİPİ HAPİSHANE KOCAELİ
- CEMAL BOZKURT 2 NO’LU F TİPİ HAPİSHANE TEKİRDAĞ
- CENAN GENÇ 1 NO’LU F TİPİ HAPİSHANE KOCAELİ
- HAYDAR BAYAR 1 NO’LU F TİPİ HAPİSHANE TEKİRDAĞ
- HÜSEYİN YILDIRIM F TİPİ HAPİSHANE BOLU
- KEMAL AYHAN 1 NO’LU F TİPİ HAPİSHANE TEKİRDAĞ
- MAHMUT ULUSAN 2 NO’LU F TİPİ HAPİSHANE KOCAELİ
- MEHMET BOĞATEKİN T TİPİ HAPİSHANE BURHANİYE – BALIKESİR
- MENAF OSMAN 2 NO’LU T TİPİ HAPİSHANE - BANDIRMA / BALIKESİR
- MELİH GÜRLER T TİPİ HAPİSHANE BEŞİKDÜZÜ – TRABZON
- MUSTAFA AĞCAKAYA 2 NO’LU T TİPİ HAPİSHANE - BANDIRMA / BALIKESİR
- NURETTİN ERENLER F TİPİ HAPİSHANE EDİRNE
- ÖMER RAMAN (ÖZDURAK) T TİPİ KAPALI HAPİSHANE BURHANİYE - BALIKESİR
- ÖZLEM ÖZDEMİR KADIN KAPALI HAPİSHANESİ GEBZE
- SERDAR SÜRÜCÜ 1 NO’LU F TİPİ HAPİSHANE TEKİRDAĞ
- ZEHRA DOĞAN KADIN KAPALI HAPİSHANESİ TARSUS- MERSİN
- 8 gösterim