Dr. Ayhan Kavak ve Adil Okay tarafından hazırlanan Firari Yazılar kitabı, otuz sekiz siyasi mahkum yazarlarla yapılan söyleşileri kapsamaktadır.
Kitabı hazırlayanlar tarafından siyasi mahkum yazarlara hayata ve sanata dair hazırlanan on beş soru gönderilmiş ve onlardan gelen yanıtlarla oluşturulmuştur.
Kitabı hazırlayanlara göre; Firari Yazılar, “Zorlu bir yolculuktu. Birimiz içerde, birimiz dışarıda yaşayan iki yazar olarak, aylarca süren uğraştan sonra hapishane sürecinde kitapları yayınlanan 50’ye yakın yazar ve şaire ulaşıp hayata ve sanata dair on beş soru yönelttik…giden ve gelen bazı mektupların bu süreçte “kaybolması” bizi oldukça yordu…Sonuç itibariyle farklı hapishanelerde kalan farklı siyasi geleneklerden gelen kimi 10, kimisi 30 yıldır içeride olan ve kitapları yayınlanan 37 (38 bn) yazar ve şairin katkısıyla” tamamlanmıştır.
Yine kitabı hazırlayanlara göre; “söyleşi yaptığımız yazarların yazar ve şairlerin hepsi politik mahpustur. Adli suçtan içeride olan bir yazarın varlığı” saptanamamıştır.
“SÖYLEŞİ SORULARI 1) Kaç yıldır hapishanedesiniz? Yazmaya içerde mi başladınız? Yayınlanmış eserleriniz nelerdir?
2) Ernest Hemingway “Yazmak için yaşayın, yazdıklarınızı yazın” derken, dışarı çıkın, dolu dolu yaşayın, görün, dokunun ve gözlemlerinizi estetize ederek ak kağıda dökün demek istiyordu kanımca. Peki siz bu imkanlardan yoksun yazar-şair (karikatürist) olarak söz konusu boşluğu nasıl dolduruyorsunuz? Adil Okay da şöyle bir saptamada bulunur: “Politik tutsaklar anı bohçalarını asıl olarak dışarıda doldurmuşlardır. Bu anlamda “dışarıyı” da “içeriyi” gibi anlatacak birikimleri vardır. Sanatçı yoğunlaşmak için kimi zaman kalabalıklara kimi zaman da yalnız kalmak ister. Bu bir lüks değil, üretim, daha iyi üretim için zorunluluktur. Ama zindandaki yazar-şair dilediği zaman yalnız kalamaz veya kalabalıklara karışıp dilediği gibi gözlem yapamaz. Bu açığını ancak düş gücüyle ve anı bohçasına başvurarak kapatır. Ve okuyarak” bu saptama için ne dersiniz?
3) Yazınsal üretimlerinizi en verimli hangi zaman aralıklarında gerçekleştiriyorsunuz? Mekânın yazmanız üzerinde ne gibi etkileri oluyor?
4) Yazınsal çalışmalarınız esnasında ne tür zorluklarla karşılaştınız? Sansür, oto sansür sizi kısıtlıyor mu?
5) C. Pavese, Yaşam Uğraşı’nda “Hayatın saldırılarına karşı bir savunmadır edebiyat saptamasında bulunur. Hayat ve Edebiyat bağlantısı sizce nedir?
6) Edebiyat alanındaki tekelleşmenin, yaratıcı yazarlığı körelttiği söylenebilir mi? Günümüzde tek tipleşen üretimleri nasıl değerlendiriyorsunuz? Paraya tahvil edilen yönlendirmelerin edebiyata zararları nelerdir? Edebiyatta çoraklaşma var mıdır?
7) Görsel uyarıların (TV, Sinema, İnternet vs.) baskın gelmesinden dolayı günümüz şiir, roman ve öyküleri de başkalaşıma uğradı mı? 19. yüzyıldaki klasik roman veya büyük anlatılar devri kapandı mı? Sayısız karakterlerin 3-5 karaktere indirgenen edebiyat anlatılarında betimleme, olay örgüsü ve kurgudan uzaklaşılması tercih haline mi geldi? Edebiyatın “Zamanın Ruhu”na uyarlanması yüzelleşmeye yol açtı mı?
8) Okumak ve yazmak arasında nasıl bir denge tutturuyorsunuz? Sizin açınızdan okumak mı yoksa yazmak mı önceliklidir? 9) Bitirdiğiniz dosyalarınızı yayınlatma sürecinde karşılaştığınız zorluklar nelerdir? Karşınıza çıkan engelleri nasıl aştınız veya aşmaya çalışıyorsunuz?
10) Kavramlar içerdekiler ve dışardakiler farklı yorumlanabiliyor. Bu nedenle sormak istiyoruz. Karamsarlık, irade, özlem, eziyet, özgürlük, üretim, umut, gülmek, sevmek gibi kavramları kendi bakış açınızla tanımlayabilir misiniz? 11) Klişe olsa da sormak istiyorum. Sizi etkileyen, ilham veren ve başucunuzda bulunduğunuz yazar/lar ve eserleri paylaşabilir misiniz? 12) Bugüne değin ölmüş olan veya halen yaşayan hangi yazarla ortak bir kitap yazmak isterdiniz? 13) Elinizden gelseydi hangi roman (ya da öykü) kahramanına dönüşmek isterdiniz?
14) Uzayda keşfedilen yeni bir gezegende yaşayan varlıklara insanları tanıtmak, edebiyatları hakkında onları bilgilendirmek için 5 Roman veya öykü kitabı/şiir kitabı gönderilmede yetkili kılınsaydınız hangi kitapları seçerdiniz?
15) Son sorumuz: Yeni bir kitap çalışmanız var mı?”
Firari Yazılar’da yer alan siyasi mahkum şairleri ve yazarlar; A. Celal Keskin, A. Selam Baran, Abdullah Öngüllü, Adnan Öztel, Ahmet Bilge, Ahmet Gerez, Bahattin Cesur, Bêjdar Ro Amed, Ergül Çiçekler, Erol Zavar, Fecriye Benek, Erhan Moderniz, Gülazer Akın, Gülten Kışanak, Hayrettin Ekinci, Hasan Şahingöz, Hüseyin İlbeyci, İbrahim Şahin, İzzethan Aykut, Laleş Çelikel, Leyla Atabay, N. Sıddık Kıvanç, Murat Türk, Nevzat Çapkın, Nevzat Güngör, Nusret Yıldız, Ömer Raman Özdurak, Orhan Çaçan, Sadık Aslan, Sami Özbil, Selahattin Demirtaş, Serdar Koç, Seyit Oktay, Siya Çınar, Soydan Akay, Yakup Güneş, Yüksel Yiğitdoğan ve Zeki Kayar’dır. Yazıyı kitabın “Sonsöz”ünü yazan Sezai Sarıoğlu ile bitirmekte yarar var: ““Derler ki çölde yollarını kaybeden Bedeviler, ezberlerindeki şiirleri okuyarak, şarkılar söyleyerek, masallar anlatarak yollarını bulurlarmış… Hal böyle olunca harf harf, hece hece, kelime kelime, imge ucuyla kazılarak yazılıp hapishanelerden firar eden her firari yazı bazen çocukluğumuza, bazen de geleceğe, çıkar… İşte Leyla Atabay’dan, Selahattin Demirtaş’a, Gültan Kışanak’tan, Sami Özbil’e, Gülazer Akın’dan Erol Zavar’a, Ergül Çiçekler’den, Laleş Çelikel’e kadar 38 mahpus yazar ve şairin katkı sunduğu bu “Firari Yazılar” birbirimizi bulmak için iz süreceğimiz edebi – siyasi kılavuz olarak da okunmalıdır.”
Daha iyi bir dünya için, daha insanca yaşam için hayatlarının en güzel yıllarını içeride, iradeleri dışında tutsak ettirilen insanların bir bölümü ile hazırlanan “Firari Yazılar-İçerideki Yazarlarla Söyleşi” kitabını alıp okumanızı, içerdekilerini de anlamamız gerekiyor hatta bu duygudaşlığımızın bir zorunluluğudur.
Siyasi mahkumların sesini duymak ve duyurmak bizim görevimiz ve sorumluluğumuzdur. Firari Yazılar kitabını alın, okuyun ve okutunuz.
Firari Yazılar Hazırlayanlar Ayhan Kavak / Adil Okay Klaros Yayınları 1.Baskı Eylül 2021 416 s.
Veli Yalçın
- 4 gösterim