Fotoğrafa "müstehcen" denildi, kitaba sansür uygulandı

Adil Okay’ın Kocaeli 2 No’lu F Tipi Cezaevinde bulunan Necip Baysal’a gönderdiği ve kendi fotoğraflarından oluşan Konuşan Fotoğraflar kitabı, 3 fotoğraf müstehcen bulunarak cezaevine alınmadı.

Nazife YAŞAR
İstanbul

Adil Okay’ın değişik zaman ve mekanlarda siyah-beyaz çektiği fotoğraflardan oluşan Konuşan Fotoğraflar adlı kitabı “müstehcen” bulunarak Kocaeli 2 No’lu F Tipi Cezaevine alınmadı. Karara tepki gösteren Akay, "Müstehcen fotoğraflar neler? Bir nü fotoğraf var, bir reklam panosu fotoğrafı. Ben bu kitabı sübyan koğuşuna yollamadım ki, yetişkinler koğuşuna yolladım. Akıl almaz bir yasak, şiddetle protesto ediyorum" dedi.

Aynı zamanda ‘gorulmustur.org’un yöneticisi olan Adil Okay’ın Kocaeli cezaevindeki hükümlü Necip Baysal’a gönderdiği kitabın 97, 101 ve 102. sayfalarındaki fotoğraflar “müstehcen” bulunarak verilmedi. Necip Baysal bunun üzerine infaz hakimliğine başvurdu. İnfaz hakimliğinden gelen cevapta, 97 ve 101. sayfalardaki fotoğraflar için Baysal haklı bulunurken 102. sayfadaki fotoğrafın üzeri boyanarak “ilgiliye verilmesi”ne karar verildi.

Mahkeme kararına tepki gösteren Baysal, konuya ilişkin Adil Okay’a gönderdiği mektupta “Sansür, ‘müstehcen’ anlayışlarının ne olduğunu öğrenmek için, ağır cezaya başvurmadım. Bugün kitabı arkadaşlarla incelediğimizde, güzel memleketimizin nasıl yavaş yavaş karanlığa itildiğini gördük. Derler ya cezaevleri toplumun aynasıdır. Sanırım dışarıdaki halkımızın da aynaya bakma zamanı geldi” dedi.

"GÖRÜLMÜŞTÜR" MÜHÜRLÜLER BİLE CEZAEVİNE ALINMADI

Konuşan Fotoğraflar kitabının “müstehcen” bulunup cezaevine alınmamasını akıl almaz olarak değerlendiren Adil Okay daha önce de başka kitaplarında benzer yasaklarla karşılaştığını söyledi. Hapishanelerden gelen “Görülmüştür” mühürlü mektuplardan oluşan Hapishanelere Esinti Yollayalım adlı kitabın birçok cezaevine girerken yasaklandığını söyleyen Okay, Firari Yazılar isimli kitabın yasak serüvenini ise şöyle anlattı:

"Kitabı Dr. Ayhan Kavak ile hazırladık. Hapishanede olan 38 şair ve yazarla söyleşi yaptık. Soydan Akay’dan Selahattin Demirtaş’a, Gülazer Akın’dan Gültan Kışanak’a kadar. Konusu edebiyat, politika. Gelen cevaplar, görülmüştür mührü taşıyordu. Bu kitap birçok hapishanede yazarlarına verildi, bir tek Ömer Raman Özdurak adlı yazara verilmedi. Özdurak mahkemeye başvurduğu halde kitabı hâlâ alamadı.”

"SÜBYAN KOĞUŞUNA YOLLAMADIM Kİ"

Okuma komisyonlarının bahsi geçen kitapların yasaklanması için mazeret bulmakta zorlanmayacağını belirten Okay, “Konuşan Fotoğraflar eski bir kitap. 14 yıl oldu kitap yayımlanalı. Hiçbir sorunla karşılaşmadı” dedi. Hapishane yönetiminin kitabı “müstehcen” diyerek keyfi olarak yasakladığını belirten Okay sözlerini şöyle sürdürdü: “Müstehcen fotoğraflar neler? Bir nü fotoğraf var, bir reklam panosu fotoğrafı. Ben bu kitabı sübyan koğuşuna yollamadım ki, yetişkinler koğuşuna yolladım. Akıl almaz bir yasak, şiddetle protesto ediyorum. Kaldı ki, Necip’in kendisi de mahkemeye başvurmuş. Mahkemenin cevabı da çok absürt. Cezaevi okuma komisyonunun müstehcen dediği iki fotoğrafa geçer demiş, birinin üzerini boyayıp vermiş. Fotoğrafın üstünü boyamışlar, sanatçıya hakaret bu.”

Hapishanelerdeki okuma komisyonlarını da eleştiren Okay “Okuma komisyonları bir öğretmen, bir psikolog ve müdür yardımcısından oluşuyor. Bunlara okumaz-yazmaz komisyonları diyorum. Bunlar hayatlarında bir iki romandan başka kitap okumamışlar. Böyle insanlara yetki verince, devlet ‘vur’ diyor bunlar öldürüyor. Burada mahkeme heyeti de komisyondan farklı değil” dedi.

Konuşan Fotoğraflar kitabı Adil Okay’ın Asya, Afrika ve Avrupa’da çekilmiş fotoğraflarından oluşuyor. Ütopya Yayınları tarafından kasım 2008’de yayımlanan Konuşan Fotoğraflar adlı kitapta yer alan fotoğraf, fotoğraf altı yazıları ve şiirler Adil Okay’ın 25 yıllık sürgünlüğüne tanıklık ediyor.

Paris'te ünlü bir binada mayo reklamı