Rapor

Hapishaneler her gün biraz daha koşulları ağırlaştırılarak hayatımızda varlığını sürdürüyor. Yargının araçsallaştırıldığı, toplumun farklılıklara, farklı sözlere tahammülsüzlüğü artarken devlet aygıtının bu farklılıkları özgürlüğünden alıkoyma gerekçesi kıldığı koşullarda hapishanelerin kendisi bir ceza aracı olarak kullanılıyor. Uzun yıllar tabutluklar ile başlayıp, F tipi hapishanelerin hapsetme biçimi ve mimari yapısı ile ne tür sağlık sorunlarına yol açacağını anlatmaya çalışırken şimdilerde hayatımıza “yüksek güvenlikli” “S” ve “Y” harfleri de eklendi.

6 Haziran 2024

Türkiye, Avrupa Konseyi’ne üye ülkeler arasında 31 Ocak 2023 itibarıyla yaklaşık 350 bin kişi ile mahkum ve tutuklu sayısının en yüksek olduğu ülke oldu.

Lozan Üniversitesi tarafından hazırlanan 2023 yılı cezaevi raporuna göre, Türkiye’de 31 Ocak 2023 itibarıyla 348 bin 265 mahkum ve tutuklu bulunuyor. Türkiye’yi, İngiltere (90 bin 964), Fransa (72 bin 294) ve Polonya (71 bin 228) takip etti.

Rapor, Avrupa Konseyi üyesi ülkeler arasında cezaevlerinde mevcut kapasitelerin giderek arttığı sonucuna vardı.

Avukat Destina Yıldız, İdare ve Gözlem Kurulları'nın kendilerini mahkeme yerine koyduğunu söyledi. Yıldız, "Kurul üyeleri mahpuslara disiplin cezası veren, çıplak arama dayatan kişilerden oluşuyor. Bu daha fazla ihlale neden oluyor" dedi.

***

 - Cezaevlerinde 383 çocuğun bulunduğunu aktaran CİSST Koordinatörü Jiyan Ay, cezaevi koşullarının fiziki ve ruhsal olarak hem çocukları hem de tutsak annelerini olumsuz etkilediğini belirtti. 

“Günde konuştuğumuz (4 saat içinde) kelimenin sayısı yirmiyi geçmiyor. Tek başına tutulmak, konuşmayı dahi unutturuyor. Mesela gülemiyorsun. Acını ve sevincini paylaşamıyorsun.”

ÖHD, Amed Barosu ve TUAY-DER’in, hapishane raporunda 2023’te en az 22 tutsağın yaşamını yitirdiği belirtildi ve başvuruların çoğunlukla, ‘sağlık hakkı, tahliyelerin, işkence, kötü muamele ve ayrımcılık’ haklarının ihlalleri alanında yoğunlaştığı belirtildi 

Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Tutuklu Aileleriyle Yardımlaşma Derneği (TUAY-DER) ve Amed Barosu, cezaevlerine ilişkin hazırlanan 9 aylık (Ocak 2023-Eylül 2023) raporu kamuoyu ile paylaştı.

İnsan Hakları Derneği, cezaevlerinde bir yılda yaşanan ihlallere dair açıkladığı raporda, bir yılda hapishanelerde 10 bin 789 hak ihlali yaşandığı vurgulandı. Raporda tutukluların sağlık ve haberleşme haklarının ihlal edildiği ifade edildi.

***

27 Haziran 2023

Avrupa Konseyi'nin Lozan Üniversitesi tarafından hazırlanan 2022 Ceza İstatistikleri Raporu; cezaevi nüfusu, hapsedilme oranları ve aşırı kalabalık, hapishane bütçeleri, ölüm ve kaçış oranları dahil, 48 Avrupa Konseyi üyesi ülkedeki cezaevlerinden verileri ortaya koydu.

31 Ocak 2022 itibariyle Avrupa Konseyi üyesi 48 ülkede 981 bin 575 mahkum bulunduğu belirtilen raporda Türkiye'nin Avrupa'da cezaevlerinde en çok tutuklu ve hükümlü bulunan ülkesi olduğu ortaya çıktı.

Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) İstanbul Şube Hapishane Komisyonu, Y tipi, S tipi ve yeni tip Yüksek Güvenlikli hapishanelerle ilgili değerlendirme raporunu açıkladı.

Dernek, Mart ayında Marmara (Silivri), Tekirdağ F Tipi ve Edirne F Tipi hapishanelerinden pek çok tutuklu ve hükümlünün yeni açılan bu tip hapishanelere istekleri dışında sevk edildiklerini belirtti: “Bu yeni hücre tipi hapishaneler hakkında Adalet Bakanlığı kamuoyunu bilgilendirmediğinden hapishanelerin yapısı hakkında uzun süre belirsiz yaşandı.”

Resul Kocatürk'ün kolektifimize gönderdiği, Kırıkkale F-Tipi Hapishanesi’nde kalan tutsakların hazırladığı son dört ayın hak ihlallleri raporu:

Tutulmakta olduğumuz Kırıkkale F-Tipi Hapishanesi’nde maruz kaldığımız hak ihlallerini şöyle sıralayabiliriz: